मानिसको दैनिक जीनयापन सहज र सरल बनाउन साथै आफ्नो व्यापार व्यवसाय बढाउनका निम्ती वित्त बजारमा महत्वपूर्ण स्थान ओगट्न सफल यी दुई संस्थाहरू सहकारी र बैङ्क बीचका केही समानता र भिन्नताहरूको बारेमा आफ्ना भोगाइ र अनुभवहरू समेटेर कलम चलाउने प्रयास गरेको छु ।
क) समानता
सहकारीस् भुमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालय अन्तर्गत दर्ता हुन्छ ।
बैङ्क स् उद्योग मन्त्रालय अन्र्तगत कम्पनि रजिष्ट्रारको कार्यलयमा हुन्छ ।
ख) भिन्नताहरू
सहकारी | बैङ्क |
१, सदस्यहरूसँङ्ग मात्र कारोबार हुन्छ । | १, ग्राहकहरूसँङ्ग कारोबार हुन्छ । |
२, सबै सदस्यहरू मालिक हुन्छन् । | २, लगानीकर्ताहरू मात्र मालिक हुन्छन् । |
३, सबै सदस्यहरूले नाफा पाउछन । | ३, लगानीकर्ताहरूले मात्र नाफाँ पाउछन । |
४, सदस्यहरूलाई सञ्चालक पदाधिकारी चुन्ने अधिकार हुन्छ । | ४, ग्राहकहरूलाई सञ्चालक पदाधिकारी चुन्ने अधिकार हुदैन । |
५, सबै सदस्यहरू समान हुन्छन् । | ५, ग्राहकहरूको कुनै अधिकार हुदैन । |
६, नीति निर्माणमा सहभागी हुन्छन् । | ६, नीति निर्माणमा सहभागी हुदैनन् । |
७, सञ्चालक, कर्मचारी र सदस्य लाई लिने दिने ब्याज समान हुन्छ । | ७, सञ्चालक, कर्मचारी र ग्राहकलाई लिने दिने ब्याज समान हुदैन । |
८, सञ्चालक, कर्मचारी र सदस्य सबैले लाभांश पाउँछन् । | ८,लगानीकर्ताले मात्र लाभांश पाउँछन् । |
९, सञ्चालकहरू स्वयमसेवी हुन्छन् । | ९, सञ्चालकहरूले आर्थिक लाभ लिन्छन् । |
१०, कारोबारका आधारमा सदस्यहरूले संरक्षित पुँजी कोशको रकम पाउँछन् । | १०, ग्राहकलाई फिर्ता गर्ने यस्तो कुनै कोश हुँदैन । |
११, कानुनी दायित्ववाहेक सञ्चालक कर्मचारीहरू सदस्यहरूप्रति उत्तरदायी हुन्छन् । | ११, कानुनी दायित्व पूरा गरेपछि ग्राहकप्रति उत्तरदायी हुनुपर्दैन । |
१२, सदस्य केन्द्रित गैरवित्तीय कार्यक्रम, तालिम, शिक्षा प्रदान गर्नै पर्दछ । | १२, ग्राहक केन्द्रित कुनै गैरवित्तीय र सामाजिक कार्य गर्नु पर्दैन । |
१३, सेवामुखी व्यवसाय हो । | १३, नाफामुखी व्यवसाय हो । |
१४, सीमित कार्यक्षेत्र हुन्छ । | १४, असीमित कायक्षेत्र हुन्छ । |
१५, विज्ञापन गर्न पाइदैन । | १५, विज्ञापन गर्न पाइन्छ । |
१६, सदस्यहरूको आर्थिक समृद्धिका अतिरिक्त सामाजिक, सांस्कृतिक, शैक्षिक र पर्यावरणीय विकासमा कार्य गर्नै पर्दछ । | १६, ग्राहकको सामाजिक, सांस्कृतिक, शैक्षिक र पर्यावरणीय विकासमा कार्य गर्नै पर्दैन । |
थिरबहादुर खड्का
सचिव
किसान कल्याण बचत तथा ऋण सहकारी संस्था लि।
इटहरी १६, सुनसरी